خبیر

مولودی «ها علی بشر کیف بشر»

میدان ببین یا للعجب

می لرزد از جولان او

دشمن زمین گیرش شود

از گردش چشمان او

از هر نفس بی حب او بیگانه ام بیگانه ام

عقلم چنین قد میدهد

دیوانه ام دیوانه ام

کارم بود یارم بود

او شور گفتارم بود

زان دم که گفتم یا علی

زهرا خریدارم بود

حیدر مدد حیدر مدد ای ساقی کوثر مدد

الحمد لله الذی جعلنا من المتمسکین بولایه امیر المومنین علیه السلام

تیرش بسان صاعقه

تیغش چه غوغا می کند

عالم همه گوید علی

او ذکر زهرا می کند

یک سو تمام خصم دین

یک سو تک و تنها علی

وقتی به میدان می رود

گوید خدا هم یا علی

چشمش ببین چشمش ببین

او منتهای هیبت است

همت نگر غیرت ببین

حیدر خدای هیبت است

حیدر مدد حیدر مدد ای ساقی کوثر مدد
ای سد روئین تن علی

ای سیل بنیان کن علی

شیران اسیر پنجه ات

ای مرد سیل افکن علی

محشر کند با نعره اش

هر دم رشادت می کند

از میمنه تا میسره حیدر قیامت می کند

عید ولایت امیر مؤمنان علی بن ابی طالب بر همگان مبارک باد

از جمله آیاتی که دلالت بر امامت و ولایت حضرت علی‌علیه السلام دارد و می‌تواند پشتوانه بسیار محکمی برای حدیث «غدیر» در افاده معنای ولایت و امامت باشد، آیه معروف به «اکمال» است. خداوند متعال می‌فرماید: {أَلْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً}امروز دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان آیین شما پذیرفتم.» در ذیل آیه روایات بسیاری از فریقین وارد شده که آیه در شأن امیر المؤمنین‌علیه السلام وارد شده است. 

علی اصغر رضوانی، غدیر خم و پاسخ به شبهات

​حافظ ابو جعفر محمّد بن جرير طبرى متوفّاى ۳۱۰ (شرح حال او در ج ۱ ص ۱۶۶ ترجمه الغدير فى الكتاب و السنه و الادب ذكر شده است ) به اسناد خود با بررسى، در «كتاب الولايه» در طريق حديث غدير از زيد بن ارقم روايت نموده كه: چون رسول خدا صلى اللّه عليه و آله در بازگشت از حجة الوداع به غدير خم رسيد، هنگام ظهر بود و هوا در نهايت گرمى بود، به امر آنجناب خار و خاشاك آن محلّ را برطرف ساخته و نماز جماعت اعلام شد و ما همگى مجتمع شديم سپس خطبه رسا انشاء فرمود، بعد از آن فرمود: همانا خداوند متعال اين آيه را نازل فرموده است «… بلغ ما انزل اليك من ربك و ان لم تفعل فما بلغت رسالته و الله يعصمك من الناس» و جبرئيل از طرف پروردگار من بمن امر نموده كه در اين محلّ (كه گروه مسلمانان حضور دارند) بايستم و هر سفيد و سياهى را آگاه نمايم باينكه: علىّ بن ابى طالب برادر من، وصىّ من، خليفه من، و پيشواى بعد از من است، من از جبرئيل درخواست كردم كه پروردگارم مرا از انجام اين امر بر كنار فرمايد، زيرا ميدانستم كه افراد با تقوى كم و موذيان و ملامت كنندگان زيادند كه مرا به پيوستگى زياد با على نكوهش ميكنند و از توجه زياد من به على بحدّى نگران و بدبين هستند كه مرا اذن (گوش) ناميده اند، و خداى متعال ضمن اين آيه، نكوهش و گفتار آنان را بمن خبر داد: وَ مِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَّ وَ يَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَكم، و اگر بخواهم نام آنها را ببرم و آنها را معرفى كنم، خواهم نمود، ولى با ندريدن پرده آنها بكرامت خود افزودم. خداى متعال راضى نشد جز بابلاغ اين امر، پس اى گروه مردم اين را بدانيد همانا خداوند او را (على عليه السّلام را) بعنوان ولىّ و امام بر شما نصب نمود و اطاعت امر او را بر همه واجب فرمود، حكم او جارى و گفتار او روا و نافذ است، و هر كس با او مخالفت نمايد از رحمت خدا دور است، و كسيكه او را تصديق نمايد مشمول رحمت پروردگار است بشنويد و اطاعت كنيد پس همانا: خداى مولاى شما است، و على امام (پيشوا) شما است، و سپس امامت در فرزندان من از صلب او (على عليه السّلام) برقرار است، تا روز قيامت، حلالى نيست، مگر آنچه خدا و رسولش آنرا حلال فرموده اند، و حرامى نيست مگر آنچه خدا و رسولش آنرا حرام نموده اند و آنان، (يعنى على عليه السّلام و امامان از فرزندان او)، علمى نيست مگر خداى متعال آنرا در من احصاء (و بمن موهبت فرموده) و من آنرا نقل نمودم به على، پس، از او گمراه نشويد و از او امر او استنكاف ننمائيد. زيرا او است كه بسوى حق راهنمائى ميكند و بحق عمل مي نمايد…. 

ترجمه الغدير فى الكتاب و السنه و الادب ج ۲، ۸۹

سال 58 هجرت بود، امام حسین علیه السلام در مراسم حج در سرزمین منی در اجتماعی که بیش از هفتصد نفر از مسلمین از مهاجر و انصار شرکت داشتند، خطبه خواند و ضمن آن فرمود: «انشدکم الله اتعلمون أنّ رسول الله نصبه یوم غدیرخم،فنادی له بالولایة و…» (کتاب سلیم بن قیس،ص790،انتشارات الهادی قم) شما را به خدا آیا می دانید که رسول خدا علی علیه السلام را در روز غدیرخم به رهبری منصوب کرد و با ندای خود ولایت او را ابلاغ نمود و فرمود: این موضوع را حاضران به غایبان خبر دهند؟ حاضران گفتند: آری، خدا را گواه می گیریم که ماجرای غدیرخم را می دانیم. (چهل حدیث پیرامون غدیر، اشتهاردی، ص36)

داستان مباهله، در طول تاریخ موجب عزت و افتخار شیعه بوده است؛ زیرا فضیلت و درجه اعتبار همراهان پیامبر که همان اهل کسا یا اهل بیت هستند، در این ماجرا به خوبی به نمایش گذاشته شده و کمتر کسی آن را انکار کرده است.

پیامبر به همراه خود، دخترش زهرا، داماد و پسر عمویش علی و نوه های گران قدرش حسن و حسین را آورده بود و اگر بنا بود که ذره ای در حقانیت این جمع 5 نفره تردیدی باشد، هرگز عزیزان و جگرگوشه هایش را نمی آورد. این چهار نفر، در واقع تنها کسانی بودند که متصل و همراه و هم گامِ او بودند.

وقتی پیامبر از حضرت علی به عنوان جان و نفس خودش تعبیر می کند، معنایش چه می تواند باشد جز اینکه برتری او را پس از خودش بر تمام امت بلکه همه مردم عالم ثابت کند و با این کار مهر تأییدی بر رهبری او پس از خودش زده باشد؟ حضرت علی به منزله نَفْس رسول خداست و نفس از وجود انسان جدایی ناپذیر است. وقتی می گویی یک چیز، جان و نفس توست، یعنی تو و آن چیز، یکی هستید. نمی شود بین تان جدایی انداخت. پیامبر و حضرت علی هم یکی هستند. و تمام ویژگی های بارز یک انسان کامل که در پیامبر هست در حضرت علی هم هست. و تنها اوست که می تواند لایق هدایت و رهبری مردم پس از رسول خدا باشد.

 روایتی از عایشه هست که در روز مباهله، رسول خدا عبای مشکی خود را از روی دوشش برداشت و بر روی دو درخت بیابانی که نزدیک هم بودند انداخت و همراه با 4 نفری که همراهش بودند زیر سایه عبا قرار گرفت و فرمود: «إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا».[1]

 روزی معاویه به سعد بن ابی وقاص گفت: چرا ابوتراب را سب و دشنام نمی گویی؟

گفت: از آن وقت که به یاد سه چیز که پیامبر درباره علی(ع) فرمود، افتادم، از این کار صرف نظر کردم … (یکی از آنها این بود که) آن هنگام که آیه مباهله نازل گردید، پیغمبر(ص) تنها از فاطمه و حسن و حسین و علی دعوت کرد و سپس فرمود: «اللّهُمَ هولاء اهلی؛ خدایا اینها خاصان نزدیک منند».

 مأمون و جمعی از علمای اهل سنت در مورد امتیاز «عترت» از امت و جهت فضیلت آنها، از امام رضا(ع) پرسیدند و گفتند: آیا خدا درجایی از قرآن موضوع برگزیده بودن عترت را آورده است؟

امام رضا(ع) فرمود: «غیر از آنچه در باطن قرآن راجع به این مسئله آمده است، در ظاهر قرآن، 12 موضع وجود دارد که در مورد عترت سخن به میان آمده …» آن گاه آن حضرت شروع به شمارش آیات کرد و فرمود: «موضع سوم آن جاست که خداوند پاکان را از سایر خلقش جدا کرد و در آیه ابتهال به پیغمبرش دستور داد که به همراهی آنان با دشمن مباهله کند».

علمای اهل سنت گفتند: منظور پیامبر از کلمه «انفسنا» خودش است نه علی. امام رضا(ع) فرمود: «نه، اشتباه می کنید. منظور همان «علی بن ابی طالب» بود؛ چنانکه در حدیثی از پیامبر اسلام هست که فرمود: اگر «بنو ولیعه» (ظاهراً قبیله ای بودند که در طائف، مسکن داشتند و هنگام جنگ با مسلمانان به قلعه های محکم خود پناه می بردند) دست از روش خود برندارند، مردی را که چون نفس خودم است ـ یعنی علی بن ابی طالب ـ به سوی آنان خواهم فرستاد».

 در یکی از جنگ ها، پیغمبر خدا، حضرت علی(ع) را به جای خود در شهر گذاشت و او را همراه خود نبرد. علی(ع) گفت: «یا رسول الله! مرا نزد زنان و بچه ها می گذاری؟» پیامبر خندید و فرمود: «راضی نیستی که نسبت به من چون هارون نسبت به موسی باشی، جز آنکه پیغمبری پس از من نیست؟»

 نام حدود 60 نفر از بزرگان اهل سنت، در پاورقی کتاب نفیس احقاق الحق از مرحوم قاضی نورالله شوشتری آمده است که تصریح کرده اند که آیه مباهله درباره اهل بیت نازل شده است. از جمله شخصیت های سرشناس، افراد زیر هستند:

1. مسلم بن حجاج نیشابوری، صاحب کتاب صحیح معروف که از کتب ششگانه مورد اعتماد اهل سنت است. (ج 7 ، ص 120)

2. احمد بن حنبل (کتاب مسند، ج 1، ص 185)

3. طبری (کتاب تفسیر طبری، ج 3، ص 192)

4. حاکم (کتاب مستدرک الوسائل، ج 3، ص 150)

5. حافظ ابونعیم اصفهانی (کتاب دلائل النبوه، ص 297)

6. فخر رازی (کتاب تفسیر معروفش، ج 8، ص 85)

7. طنطاوی (مفسر معروف در کتاب الجواهر، ج 2، ص 120)

8. زمخشری (کتاب کشاف، ج 1، ص 193)

 روز بیست وچهارم ذیحجه بنابر مشهور روزی است که مباهله حضرت رسول با مسیحیان نجران در آن اتفاق افتاده است و نیز در این روز بود که حضرت امیرالمؤمنین در حال رکوع انگشتر خود را به سائل داد و آیه «انما ولیّکم الله» در شأن او نازل شد.

در این روز چند عمل وارد شده است: اول: غسل؛ دوم: روزه؛ سوم: دو رکعت نماز و آن مثل روز عید غدیر است در وقت و کیفیت و ثواب؛ چهارم: خواندن دعای مباهله که شبیه به دعای سحر ماه رمضان است؛ پنجم: بخواند دعایی را که شیخ و سید روایت کرده اند بعد از دو رکعت نماز و هفتاد مرتبه استغفار و اول آن «الحمدلله رب العالمین» است و شایسته است در این روز تصدق بر فقرا به جهت تأسی به مولا امیرالمؤمنین و زیارت کردن او و بهتر از همه زیارت ها در این باب زیارت جامعه است.(2)

1.احزاب: 33.

2.برگرفته از: شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان.

حدیث غدیر را ۱۱۰ نفر از صحابه رسول الله(ص) و همچنین، ۸۰ نفر از تابعین به صورت متواتر نقل کرده‌اند و به همین جهت می‌توان گفت خطبه غدیر به لحاظ سندی بسیار محکم است.

رسول الله(ص) در روز عید بزرگ غدیر مطرح کرد که فضایل علی(ع) در قرآن بیش از آن است که من بشمارم و تمام سخنان ایشان در خطبه غدیر نشان می‌دهد که پیامبر(ص) از کلمه ولایت معنای دیگری غیر از دوستی را مد نظر داشته‌اند.

تکرار نام امام علی(ع) در خطبه غدیر نشان تأکید بر ولایت حضرت است.

به‌عنوان مثال در خطبه غدیر نقل شده که علی(ع) دارای صفت صبر و شکر است، علی(ع) اوامر خدا را انجام داده و نواهی را ترک می‌کند، علی(ع) برادر من است، من نبی و علی(ع) وصی است و این‌گونه فضیلت‌های ایشان تبیین شده است.

علاوه بر تکرار نام امام علی(ع)، حدود ۲۰۰ مرتبه به شکل ضمیر، اسم اشاره و توصیف از امام علی(ع) یاد شده است.

نمی‌توان پذیرفت که رسول الله(ص) ۱۲۴ هزار نفر از مسلمانان را منتظر نگه‌داشتند و فرمودند آنانی که جلوترند برگردند و منتظر باشید تا کسانی که نرسیده‌اند، ملحق شوند تا بفرمایند هر کس که من دوست او هستم علی دوست اوست.

از طرف دیگر باید به این نکته اشاره داشت که رابطه خویشاوندی امام علی(ع) با رسول الله(ص) به عنوان پسر عمو و داماد خود نشان دوستی میان ایشان است و نیازی به تأکید مجزا در روز غدیر خم نداشته است.

مسئله دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که بر اساس گفته امام خمینی(ره) ولایتی که در غدیر مطرح است به معنای حکومت است نه اینکه صرفاً یک مقام معنوی برای حضرت باشد.